Havayolu güçlü büyümesine devam edecek mi yoksa bu dikkatli olma zamanı mı?
Pandeminin ilk aşamasında, teslimatları geciktirmek için üreticilerle görüştük ve Airbus A350’lerin sayısını azaltmak gibi bazı sipariş düzenlemeleri yaptık. Pazarda kapasite fazlası olmadığından emin olmamız gerekiyordu. Ancak sorunların geçici olduğunu da biliyorduk ve iyileşmemizi etkileyecek kesintiler yapmamak için çok çalıştık.
İşe yarad ve 2021’de rekor kar açıkladık. Ve 2022’de performansımız daha iyi olmasa da eski seviyelere çıkmayı vaat eden bir rutinde. Bu yıl 6 adet Airbus A350 teslim alacağız ve sipariş üzerine Boeing 737 MAX’larımız da var. Sipariş defteri halen oldukça agresif durumda.
Dolayısıyla büyümeye devam edeceğimize şüphe yok.
İstanbul Havalimanı, başarınız için ne kadar önemli ve sektör, onlarla olan ilişkinizden ne gibi dersler çıkarabilir ?
Yeni İstanbul Havalimanı çok büyük bir yatırımdı ve bugün pek çok hükümetin bu kadar yatırıma istekli veya yetenekli olmadığının farkındayız. O zamanlar İstanbul Havalimanı gibi bir havalimanı inşa eden çok fazla ülke yoktu ve öngörülebilir gelecekte daha da azı olacak.
Yeni havalimanı seyahat etmeyi çok daha kolay hale getirdi ve işimiz için büyük bir destek. Esasen, operasyonlarımızı ikiye katlamamıza izin verdi. Ayrıca check-in, yolcu işlemleri ve hatta taksiler için her yerde kuyrukları azalttı. Daha önce yeterli kapımız yoktu ve şimdi 143 köprülü kapımız var. Transit yapıyorsanız, terminale giden bir otobüse binip tekrar otobüse binmek istemezsiniz. Havaalanı vizyonu mükemmeldi ve büyümemiz için hayati önem taşıyor.
Kabul edelim, bugün böyle bir havaalanı inşa etmek isteseniz bile size en az iki katına mal olur.
Bunun bir sırrı yok. Bir vizyonumuz vardı ve yeni havalimanının inşasında yer alan herkesle çok yakın çalıştık. Her aşamada istişare ettik. Havayolumuz İstanbul Havalimanı’ndaki trafiğin yaklaşık %80’ini temsil ediyor, bu nedenle tüm taraflar tesisin her alanında işbirliğinin gerekli olduğunu anladı.
Havayolu ortaklıkları yeniden gündeme mi geldi ?
Sektör hala toparlanma modunda, bu nedenle ortaklıklar ve anlaşmalar şu anda biraz yavaş.
Ancak krizin havayolu stratejilerini etkilediğini düşünmüyorum. Ağınızı tamamlayabilecek bir havayolu şirketiyle ortak olmak yine de mantıklıdır. Yolcu dahil herkes yararlanıyor
Kargo ne kadar önemli hale geldi ve bu kritik sektörde ne gibi değişikliklere ihtiyacımız var?
Her zaman kargoya yatırım yaptık. Kargo tarafında ise İstanbul’dan New York’a yaklaşık 80 ton taşıyabilen Airbus A330’larımız ve Los Angeles’a 100 tondan fazla taşıyabilen Boeing 777’lerimiz var. Ayrıca Avrupa’nın önde gelen ve dünyanın en büyük beşinci kargo tesisine sahibiz. Tesise 400 milyon dolar yatırım yaptık ve şimdiden genişlemeyi düşünüyoruz.
2021’deki 1,4 milyar dolarlık kâr, kısmen kargo kolumuz sayesinde mümkün oldu. Bu anlamda kargonun önemi yeni değil. Her zaman gündemimizin üst sıralarında yer aldı.
Dijitalleşme konusunda ilerleme kaydediyoruz, ancak düzenlemelerin yeni teknolojiye ayak uydurması gerekiyor, aksi takdirde potansiyelin çoğu boşa gidiyor. Ve gelecekteki krizleri öngörmeli ve yolcu uçaklarının geçici olarak kargo uçaklarına dönüştürülmesine yakından bakmalıyız. Tüm taraflar için güvenlik ve verimliliği sağlamak için orada yapılması gereken işler var.
Çeşitlilik ve kapsayıcılık konusunda neler yapıyorsunuz ?
IATA programı doğrultusunda 2025 yılına kadar yöneticilerimizin en az %25’inin kadın olmasını sağlamayı taahhüt ediyoruz. Halihazırda 95 yurt dışı destinasyonumuzda yönetici seviyesinde kadınlar yer almaktadır. Birkaç kadın kıdemli başkan yardımcısı da var ve neredeyse her zaman en az bir kadın yönetim kurulu üyemiz oldu. Planlarımız önümüzdeki yıllarda doğal olarak kadın sayısını artırmak.
Bunların hepsi bana çok normal geliyor, dördü kızım olmak üzere beş çocuğum var. Hepsi son derece yetenekli ve iyi eğitimli oldukları için getirebilecekleri değeri biliyorum. Benim için bu, bakış açısı çeşitliliği ile ilgili değil. Akıllı içgörü, mükemmel iş kararları ve uygun olan her yerde bunlara erişmekle ilgilidir.
Yapmamız gerektiği için çeşitlilik yapmıyoruz. Bunu başarmak istediğimiz için yapıyoruz.
2050 yılına kadar net sıfır emisyona ulaşabilir miyiz?
Büyümeye devam etmek istiyorsak buna mecburuz. İki yıldır, CO2 azaltımına odaklanan bir birimimiz ve emisyon azaltımını mümkün kılan girişimlerden sorumlu Yatırım ve Teknoloji EVP’miz var. Star Alliance’ın da kendi hedefleri ve programları bulunuyor.
Ödevimizi yapmaya ve uygun teknolojileri incelemeye devam etmeliyiz. Yeni uçaklar hayati önem taşıyacak. Boeing 787’lere ve Airbus A350’lere yatırım yapıyoruz ve bunlar önceki nesillere göre çok daha verimli uçaklar. Bu büyük bir fark yaratacaktır. Daha az yakıt yanması daha az emisyon anlamına gelir, bu nedenle yeni filoya yatırım yapmak hayati önem taşır.
Yeni nesil uçak kullanımının yanı sıra, sürdürülebilir havacılık yakıtları (SAF) üretimi ve kullanımı, karbon emisyonlarının azaltılmasında önemli unsurlardır. Ayrıca SAF eğitimi almak ve ileriye dönük en iyi yola karar vermek için yerel üniversitelerle birlikte çalıştık.
Ayrıca plastiği azaltmaya da hevesliyiz. Örneğin, hediye setlerimizde en az kullanılan öğeleri inceledik ve onları çıkardık. Havayollarının çevreyi korumak için sahip olması gereken taahhüt düzeyini gösterir. Torunlarımıza bırakacağımız dünyanın bilincinde olmalıyız.
Hangi teknolojiler sizi heyecanlandırıyor ?
Dijitalleşen gelecek. Ülkemizde gelişen bir bilgi teknolojimiz var ve bundan yararlanmaya çalışacağız. Özellikle müşteriler her an her kanaldan bilet alabilmelidir. Dünyadaki herkes, Çin’de yapılan bir ev eşyasını tek bir tıklamayla satın alabilir. Neden aynı şekilde bizim havayolumuzdan bilet almasınlar? Havacılık perakendecilikte geri kaldı ve hızla yetişmesi gerekiyor.
Bir teknoloji şirketine yatırım yaptık ve potansiyel konusunda heyecanlıyız. Başlangıçta havayolumuz için uygun teknolojileri keşfedecek, ancak daha sonraki plan, operasyonlarını genel tüketici teknolojisine genişletmek.
Sektörde ilgimizi gerektiren başka alanlar var mı ?
İnsani açıdan daha fazlasını yapabileceğimizi düşünüyorum. Havacılık, sosyal ve ekonomik faydalar sağladığını söylüyor – ve sağlıyor – bunun herkese ulaştığımızdan emin olmalıyız. Dünyada bir sürü talihsiz insan var. Gıda, tıbbi malzeme ve diğer temel ihtiyaçları sağlamak için sivil toplum kuruluşlarıyla birlikte çalışıyoruz.
Havacılık, kriz sırasında hayati öneme sahipti ve diğer zamanlarda insani çabalara aracı oldu. Ama her gün daha fazlasını yapabiliriz ve yapmalıyız. Bu konuda tutkulu hissediyorum. Küresel bir endüstri olduğumuzu söylüyor ve dünyayı birbirine bağlıyoruz. O halde küresel bir bilince sahip olalım ve her bireye ulaşalım. Dünyanın uçmadığımız kısımlarını görmezden gelemeyiz. Havacılık sadece parası yetenleri birbirine bağlamaktan ibaret olamaz. Bağlanabilirlik ve iyilik için bir güç olma mesajımızı gerçekten iletelim.
Havayolunda daha ne elde etmek istiyorsunuz?
17 yıldır Türk Hava Yolları’ndayım ve profesyonel, motive, üst düzey bir ekibim var ve bunların çoğu da uzun süredir hizmet veriyor. Tüm personelimizle birlikte dünyanın en büyük ve en iyi havayollarından birini kurduk. Ve gelecekte, sadece daha iyi olacağız.
Kendimizi birçok farklı yan kuruluşa yatırım yapmayı başardığımız bir duruma soktuk. Buradaki zorluk, bu yan kuruluşları ana havayolu kadar iyi ve başarılı kılmaktır.
Şu anda kârımızın yaklaşık %15’i iştiraklerimiz tarafından üretiliyor. %50’ye ulaşmak istiyorum.
Ancak bu, asıl işimizi unutacağımız anlamına gelmez. Dünyanın dört bir yanına yolcu ve kargo taşımak bizim işimiz ve bunu asla unutmayacağız. Bu her zaman stratejimizin odak noktası olacaktır.
[via IATA]
