Ortadoğu ve Türkiye, Asya ve Avustralya bölgesinden Avrupa ve Amerika’ya yapılan uçuşlarda önemli bir aktarma merkezlerin başında yer alıyor. Bölgedeki en önemli aktarma merkezleri Dubai, Doha ve İstanbul.
Katar ve BAE’nin 2000’lerin başından itibaren turizmi geliştirme projeleri ve bölgeyi aktarma noktası olarak geliştirme fikirleri son dönemlerde meyvelerini vermiş ve Qatar Airways ve Emirates başta olmak üzere bölgedeki havalimanları transit yolculara ev sahipliği yapmaya başlamıştı.
Türkiye’de ise THY, filo ve destinasyon sayısını arttırmasına bağlı olarak ve jeopolitik konumu gereğince hızlı bir büyüme stratejisi uygulamış ve kısa süre içerisinde bu pastadan payı almayı başarmıştı. Özellikle Avrupa’nın tamamında ve Afrika kıtasına yaptığı uçuşlarda diğer rakiplerine oranla agresif büyüme yapan THY, şu an için bu bölgelerde rakiplerinin epey önünde.
Suudi Arabistan, son yıllarda turizmi geliştirme projelerine ağırlık vermiş, Ortadoğu’daki yeni Dubai’yi yapmak için çalışmalarını sürdürüyor. NEOM projesi ile bölgede modern ve ilgi çekici bir şehir kurmayı hedefleyen Suudi Arabistan, aktarma yolcu pastasından pay almak için de farklı çalışmalara başladı. İlk olarak, başkent Riyad’da çeşitli projeler yapacak olan hükümet, 2030 yılına kadar başkenti Dünya’nın en büyük 10 kent ekonomisinden biri haline getirmeyi hedefliyor. Bölgede hem turizm hem sanayi hem de sivil havacılık alanında projeler çıkaran hükümet, Riyad’da yeni bir havalimanı yapacak.
2030’a kadar tamamlanması beklenen havalimanının 6 paralel pisti, çok sayıda terminal binası ve yıllık 185 milyon yolcuya hizmet vermesi bekleniyor. Bu kadar iddialı bir projenin 2030 gibi kısa bir sürede tamamlanması ne kadar gerçekçi, orası da ayrı bir konu diye yorumlayabiliriz.
YENİ HAVAYOLU ŞİRKETİ: RIYADH AIR
Suudi Arabistan, 2030 projeleri kapsamında bölgeye aktarma yolcu çekebilmek amacıyla Saudia’nın ardından yeni bir havayolu şirketi kurdu ve dün yapılan lansman ile havayolunu tanıttı. Riyadh Air adı verilen şirketin hedefi 2030 yılına kadar 100 destinasyonu Riyad’ı bağlamak ve aktarma yolcuları çeşitli şehirlere taşımak.
Suudi Arabistan Kamu Yatırım Fonu tarafından yapılan açıklamada havayolunun ülkeye 20 milyar dolar katkı sağlaması beklendiği belirtildi. Riyadh Air’in önümüzdeki günlerde Boeing ile 35 Milyar Dolarlık uçak siparişi anlaşması yapması bekleniyor. Şirketin ilk etapta A320 ve B737’ler ile seferlere başlaması ardından ise geniş gövdeli uçaklarla uzun mesafeli uçuşlara başlaması bekleniyor.
Riyadh Air’in ayrıca Airbus’tan 40 adetlik A350 alması bekleniyordu ancak son günlerde havayolunun tercihini Boeing tarafından kullandığı iddia edildi.
PEKİ RIYADH AIR; THY, QATAR AİRWAYS VE EMİRATES İLE REKABET EDEBİLECEK Mİ ?
İstanbul, Doha, Londra, Dubai, Amsterdam gibi şehirler transit yolcular için sadece bir aktarma merkezi değil ayrıca bir turizm şehri olarak da kullanılıyor. Buralara gelen transit yolcular, diğer uçuşlarını beklerken havayolu şirketleri tarafından desteklenen projeler ile şehri de gezme şansına erişiyor. Bu şehirlere nazaran Riyadh, turizm açısından daha düşük bir seviyede kalıyor. Hükümet ise şehri geliştirmek ve turist sayısını arttırmak için “Vizyon 2030” projesi kapsamında yeni çalışmalar yapacak. Ancak bu şehirler ve bu şehirlerde faaliyet gösteren şirketlerin oturmuş bir düzeni var. Suudi Arabistan, 2030 gibi kısa bir süre içersinde bunu nasıl gerçekleştirecek, merak konusu.
Ayrıca THY; Avrupa, Ortadoğu ve Afrika’da, Emirates ve Qatar Airways ise Hindistan ve Uzakdoğu pazarında güçlü rakipler. Riyadh Air, büyük bir coğrafyada, rakiplerinin önünde hangi ilgi çekici çalışmalar ile (ikram, yolcu memnuniyeti, kabin içi sistemler, havalimanı) geçmeyi çalışacak, zaman içinde göreceğiz.
Riyadh Air’de CEO’luk görevine daha öncede BAE merkezli Etihad Airways’te aynı görevi üstlenen Tony Douglas getirildi. Douglas döneminde Etihad Airways agresif bir şekilde büyümüş ve özellikle A380 uçaklarında kullanılan suit odalar, zengin yolcuların ilgisini çekmişti. Douglas’ın Riyadh Air’de neler başarabileceği merak konusu. Bir dönem hızlı büyüyen ve ülkedeki diğer havayolu Emirates ile de rekabet edebilen Etihad’ın günümüzdeki durumu da pek iç değil. Havayolu şirketi hızlı büyümenin ardından son yıllarda küçülmeye gitmişti.
Ortadoğulu ülkeleri artık petrolün tükeneceğinin farkında ve gelir elde etmek için turizm, sanayi, savunma sanayi, sivil havacılık gibi sektörlere yönelik çalışmaları da artık hız kazanacak.
