ABD’den Çin’e Havacılık Ambargosu: C919 ve C909 Projeleri Tehlikede
ABD yönetimi, Çin’in sivil havacılık projelerine ağır bir darbe indirecek yeni bir karara imza attı. ABD Ticaret Bakanlığı tarafından açıklanan kararla birlikte, Çin’e havacılık teknolojileri ihracatı askıya alındı. Bu kapsamda, COMAC tarafından geliştirilen C919 ve C909 yolcu uçaklarında kullanılan General Electric ve CFM International (GE-Safran ortaklığı) üretimi turbofan motorların ihracat lisansları iptal edildi. Özellikle Leap-1C motoru bu karardan doğrudan etkileniyor.
Bu ambargonun, Çin’in Nisan 2025’te aldığı nadir toprak metalleri ihracatını durdurma kararına bir yanıt olduğu düşünülüyor. Söz konusu metaller, havacılık, savunma, otomotiv ve mikroelektronik sektörleri için hayati öneme sahip.
ABD Çin havacılık ambargosu, Pekin’in havacılıkta dışa bağımlılığını net şekilde ortaya koyuyor. COMAC’ın orta mesafe yolcu uçağı C919, Boeing 737 MAX ve Airbus A320neo’ya doğrudan rakip olarak konumlandırılmış durumda. Ancak uçak, halihazırda yalnızca Batı menşeili motorlarla uçabiliyor. Yerli geliştirme sürecindeki CJ-1000 motoru ise henüz test aşamasında ve kısa vadede Leap-1C’yi ikame etmesi beklenmiyor.
C909 bölgesel uçak modeli ise GE üretimi CF34 motorları kullanıyor. Bu da C909’un üretim hattının da risk altında olduğunu gösteriyor.
Ambargo, yalnızca üretimi değil, Çin’in hava yolu taşımacılığında bağımsızlık hedeflerini de zora sokabilir. Bu gelişme, Çin’in Airbus’a olan bağımlılığını artırabilir.
Öte yandan bu hafta, C919’un ticari hizmete girmesinin ikinci yılı geride kaldı. Şu ana kadar 19 adet C919 teslim edildi, ancak COMAC’ın bu sayıyı hızla artırmak için üretim kapasitesini iki katına çıkarma planı bulunuyor. ABD’nin ihracat kısıtlamaları, bu planları ciddi biçimde sekteye uğratabilir.
