Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Abdulkadir Uraloğlu, havacılıkta önemli bir adım olan Serbest Rota Hava Sahası (Free Route Airspace – FRA) uygulamasının bu geceden itibaren Türk hava sahasında devreye alınacağını açıkladı. Yeni sistemle birlikte hava araçları, belirlenen giriş ve çıkış noktaları arasında klasik hava yollarına bağlı kalmadan daha kısa ve verimli rotalar planlayabilecek.
Bakan Uraloğlu, Devlet Hava Meydanları İşletmesi (DHMİ) koordinasyonunda hayata geçirilecek FRA uygulamasının hem operasyonel verimlilik hem de çevresel etkiler açısından önemli kazanımlar sağlayacağını vurguladı. Uraloğlu, “Hava araçlarına, belirlenen giriş ve çıkış noktaları arasında klasik uçuş rotalarına bağlı kalmaksızın serbestçe uçuş planlama imkânı tanıyan FRA; uçuş sürelerinde azalma, yakıt tasarrufu ve karbon salınımının düşmesi gibi hem ekonomik hem çevresel alanlarda ciddi katkılar sunacak.” değerlendirmesinde bulundu.
2019’dan Bu Yana Hazırlık
Türkiye’nin FRA’ya geçiş sürecinde DHMİ’nin 2019 yılından bu yana kapsamlı bir çalışma yürüttüğünü hatırlatan Uraloğlu, hava sahası düzenlemelerinden trafik akışının daha emniyetli ve hızlı yönetilebilmesine yönelik yeni operasyonel yöntemlere kadar çok sayıda alanda hazırlık yapıldığını belirtti. Uraloğlu, uluslararası standart ve gerekliliklerle uyumlu usullerin olgunlaştırıldığını ve FRA’ya geçiş için gerekli tüm süreçlerin tamamlandığını ifade etti.
Eurocontrol ile Gerçek Zamanlı Simülasyonlar
Sistemin devreye alınması öncesinde, DHMİ öncülüğünde Eurocontrol ile yapılan anlaşma kapsamında Ocak–Mayıs 2022 döneminde Eurocontrol İnovasyon Merkezinde geniş katılımlı gerçek zamanlı simülasyonlar gerçekleştirildi. Yaklaşık 400 hava trafik kontrolörünün yer aldığı bu çalışmalarda yeni hava sahası yapısının ve operasyonel yöntemlerin pratikte nasıl işleyeceği test edildi.
Uraloğlu, bu sürecin önemine işaret ederek, “Simülasyon çalışmaları, yeni düzenlemelerin emniyetle uygulanmasını, hava trafik kontrolörlerinin sisteme uyumunu ve operasyonel emniyet analizlerinin başarıyla tamamlanmasını sağladı.” dedi.
İlk Aşama: FL305 ve Üzeri, Gece Uygulaması
Alınan karar doğrultusunda FRA uygulaması, ilk aşamada bu geceden itibaren Türk hava sahasında FL305 (yaklaşık 30 bin feet) ve üzerindeki seviyelerde başlatılacak. Sistem, 2025–2026 kış sezonunda yerel saatle 23.00–05.00 arasında gece saatlerinde uygulanacak.
Uraloğlu, orta vadeli hedefin FRA’nın tam zamanlı sisteme dönüşmesi olduğunu belirterek, “2026–2027 kış döneminden itibaren serbest rota uygulamasını 24 saat esasına göre sürdürmeyi planlıyoruz. Hava araçlarının daha kısa ve verimli güzergâhları tercih edebilmesiyle birlikte uçuş sürelerinde kısalma, yakıt tüketiminde tasarruf, karbon salınımının azalması ve çevresel etkinin azaltılması mümkün olacak.” ifadelerini kullandı.
Daha Alt Seviyelere Yaygınlaştırma Hedefi
Bakan Uraloğlu, uygulamanın ilk aşamasından elde edilecek geri bildirimlerin ardından FRA’nın kapsamının genişletilmesinin gündemde olduğunu belirtti. Buna göre, bugün için FL305 olarak belirlenen alt limitin Avrupa’daki örneklere benzer şekilde daha alt seviyelere çekilmesi değerlendirilecek.
Bu çerçevede Türkiye’de sürdürülen Hava Sahasının Esnek Kullanımı (Flexible Use of Airspace – FUA) çalışmalarının 10 bin feet ile FL285 aralığını kapsayacak şekilde genişletilmesi halinde, FRA’nın daha düşük irtifalarda da devreye alınmasının yolu açılacak.
Uraloğlu, bu gelişmenin iç hat trafiğine de doğrudan yansıyacağını belirterek, “Türkiye iç hat uçuşlarında serbest rota kullanımının yaygınlaşmasıyla havalimanları arasındaki uçuşlarda daha uygun güzergâhların planlanması, uçuş sürelerinin ilave olarak kısalması ve yakıt tasarrufunun artması bekleniyor.” değerlendirmesinde bulundu.
