Bundan 15 sene önce devasa bir uçak, sektöre giriş yapmıştı. Çift katlı, heybetli, 4 motorlu o devasa şey.
Evet A380’den bahsediyoruz. Bugünlerde artık sonuncusunun banttan çıktığı konuşulan ve sektörde yerini artık dar gövde ve daha fazla menzilli uçaklara bırakmaya hazırlanan A380.
Bugün sizlere, sektördeki son zamanlarını geçiren A380’i anlatacağız. A380, 2005 yılında ilk uçuşunu yaptı. Ticari olarak ilk olarak Singapur Havayolları tarafından hizmete alındı. İlk uçak bugün nerede diye sorarsak, kendisi bir test uçağı oldu.
Kendisinden sonra gelecek uçaklara öncülük ederek, onların motor gelişiminde taşıyıcılık ve test hizmeti veriyor 😊
Aslında en başa döndüğümüz zaman, hikaye tabi ki rekabete dayanıyor. 1970’lerin başında ABD tarafından üretilen B747 zamanın en iyisiydi. Avrupa buna karşı rekabet etmeliydi. Yaptığımız araştırma ve diyaloglarda da, Boeing’in fikir vererek sadece yolcu odaklı uçağın sektörde her zaman yüzlerce yolcu ile dolamayacağı, bunun sürekli bir ihtiyaç olmayacağı ve böylelikle de atıl bir uçak olacağını aktarmışlardı. Pandemi de bunun ilanı oldu. Birçok A380 stored pozisyona alındı ve halen de bazıları stored modda uyumaya devam ediyor.
Yolcu deneyimi açısından harikalar yaratan bu uçak, pandemi süresinde çok az yolcu taşıdı ve çalışanları daha çok kurtarma operasyonlarına gitti. Ülkeler, diğer ülkelerdeki vatandaşlarına ülkesine geri getirdi.
Halihazırda geçtiğimiz sürede de Qatar Havayolları’ndan Akbar Al Baker de, uçakları emekli edeceklerini ve yerine B777X, A350 gibi uçaklar almak istediklerini belirtti.
Artık kitleler aktarma seferlerle daha az masrafla bir noktaya erişmek istiyor ve A380 bu noktada geride kalıyor.
Kaç kişiyi taşıyabilir ?
Uluslararası kurallara göre bir uçak, 90 saniye içinde, kapı sayısının yarısı kadar kapı kullanarak tahliye olabilmelidir.
Yapılan testte 853 yolcu ve 20 mürettebat 78 saniyede tahliye olabilmiştir. EASA ve FAA da 853 yolcuda mutabık kalarak azami yolcu sayısı için bunu baz almışlardır.
Fakat normal koşullarda bu kadar yolcu taşıyan uçak, sonuncuyu teslim alan Emirates şirketinde 3 sınıfa bölünmüş olup burada en fazla 517 koltuğa sahiptir. 2 sınıfta 615’e çıkabilmektedir.
Operasyonel Koşullar
510 ton ağırlığa ve 4 motora bu uçak her piste de inememektedir. Türkiye özelinde baktığımızda, birkaç ziyareti geçmişte olsa da istendiği gibi kullanılamadı. Muğla Milas’a Thomas Cook yolcuları için gelen uçak köprüye yanaştırılmadan açıkta yolcusunu alarak meydandan ayrıldı.
İstanbul’a da geçtiğimiz senelerde Atatürk Havalimanı’na tanıtım için inen uçak, dıştaki 2 motorunu kapatan ( 1 ve 4. motorlar) uçak bu şekilde iniş yaptı. Pistin genişliğinin uygun olmaması ile beraber, motorlara FOD (Foeign Object Damage) oluşmaması için bu şekilde bir yol izlendi. Havacılık ve tüm açılardan özlenen o güne dair fotoğraf 😊
Pek tabi saydığımız koşullarla bu devasa uçak yetinemiyor. A380 ile yollar ayrılırken bunlar tek faktör olmadı. Petrol dünya genelinde değerlenirken şirketler buna kayıtsız kalamıyor ve şirketlerin en önemli gider kalemlerinden biri yakıttır. Bugün ülkemiz bayrak taşıyıcısı THY’nin yakıt kalemi 1 Ocak – 30 Eylül 2021 arası 15 milyon 239 bin TL’dir.
Bugün bir A380, uçmak istediğinde mil başı 48 lb (13.78 kg) bir yakıt tüketimi mevcut. Bunu B777 için incelediğimizde ise 8.58 kg olarak karşımıza çıkıyor. B787 ise 5.38 kg gibi bir veri sunuyor. Günümüzde pandemi başından bu yana globalde %50 değerlenen USOIL de ele alındığında, takdir edileceği üzere yakıt kalemi başlı başına artık zorlayıcı bir nokta olarak karşımıza çıkıyor.
Bunun yanı sıra 20 ana iniş takimi tekeri ve 2 dikme ile toplam 24 tekere sahip. Her 180 iniş sonrası tekerlerin de bakıma girmesi gerekir. Her teker en fazla 6 kez kaplama yapılarak kullanıma devam edilse de bunlar da birer maliyet kalemi olmaktadır. Hepsi beraber, mürettebatın çalışma saatleri, uçağın çok mürettebata ihtiyacı olması da masraf doğuran bir diğer kalemdir.
En büyük operatörlerden biri olan Qatar Havayolları 2025 yılına kadar A380’ler için ömür biçerken, Emirates 2030 olarak değerlendiriyor. Görünen o ki devasa ve dolmayan bu uçakları ileride gökyüzünde görmeyeceğiz. Olası bir sınır kapatma krizinde Qatar gibi filosu birçok A380’den oluşan şirketler bu uçaklarla büyük sorunlar yaşıyor. Bundan dolayı da artık sahnenin B777 ve daha az kapasiteli ama benzer menzile sahip A321 XLR gibi uçaklara ait olduğu görülüyor.
A321 XLR uçakları bugün 4700 mil menzil ve 175-200 yolcu kapasitesine sahipken, 4 motorlu, 20 mürettebat ve 500-600 koltuğa sahip A380’in gökyüzünde bir yere sahip olmayacağı açık olarak belirginleşmiş vaziyette.
Fakat yine de, bir sefer de olsa A380 yolculuğu yapmak en iyi tecrübelerden biri olsa gerek 😊
[Kaynak : Adem Er]
